Η ακάλυπτη επιταγή στα άρθρα 44 και 99by lexferenda
Σύμφωνα με την παρ. 3 εδ. β΄ του άρθρου 106η του ΠτΚ (όπως εισήχθη με το Ν. 4013/2011) «με την επικύρωση της συμφωνίας εξυγίανσης εξαλείφεται το αξιόποινο των αδικημάτων έκδοσης ακάλυπτων επιταγών και καθυστέρησης οφειλών προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία που έχουν τελεστεί πριν τη σύναψη της συμφωνίας εξυγίανσης». Αντίστοιχη πρόβλεψη δεν υπήρχε στις διατάξεις των άρθρων 44επ του Ν. 1892/1990.
Ωστόσο, όπως έκρινε το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας μας, με τη με αριθμό 771/2014 απόφαση του Ε΄ Ποινικού Τμήματός, κρίνοντας την αίτηση αναίρεσης εντολέα του γραφείου μας, η διάταξη αυτή εφαρμόζεται αναλογικά ως ευνοϊκότερη ποινική διάταξη, ως περιέχουσα δηλαδή ευμενέστερες για τον κατηγορούμενο διατάξεις από αυτές του άρθρου 79 παρ.1 Ν. 5960/1933 και στις περίπτωση συμφωνιών εξυγίανσης του άρθρου 44 του Ν. 1892/1990.
Ο Άρειος Πάγος έκρινε –μεταξύ άλλων– τα εξής:
– «ότι μεταξύ των ρυθμιζόμενων σχέσεων και καταστάσεων, τόσο στη διαδικασία εξυγίανσης των άρθρων 99 επ. του Πτωχευτικού Κώδικα, όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρ. 12 Ν. 4013/2011, όσο και σε εκείνη της συμφωνίας των πιστωτών του άρθρου 44 Ν. 1892/1990, υπάρχει ταυτοσημία και ως προς το σκοπό των άνω δύο σχετικών νομοθετημάτων και ως προς τις γενικές προϋποθέσεις υπαγωγής στο προστατευτικό πεδίο των διατάξεών τους, ως εκ τούτου δε υπάγονται αναλογικώς και οι προγενέστερες εξυγιαντικές διαδικασίες του άρθρου 44 Ν. 1892/1990 στην προαναφερόμενη νέα ποινική ρύθμιση της διατάξεως του άρθρου 106η παρ.3 εδ. β’ του νέου Πτωχευτικού Κώδικα, όπως ίσχυε μετά το άρθρο 12 Ν. 4013/2011, περί εξαλείψεως του αξιοποίνου των αδικημάτων εκδόσεως ακάλυπτων επιταγών, η οποία είναι ηπιότερη του άρθρου 79 παρ.1 Ν. 5960/1933 και άρα εφαρμοστέα, κατ’ άρθρο 2 παρ.1 του Π.Κ., ως περιέχουσα ευμενέστερες για τον κατηγορούμενο διατάξεις, στις περιπτώσεις εκκρεμών ποινικών υποθέσεων, σε οποιοδήποτε στάδιο και αν βρίσκονται, οι οποίες αφορούν ακάλυπτες επιταγές, εφόσον φέρονται ως κατηγορούμενοι επιχειρηματίες ή εκπρόσωποι επιχειρήσεων, που έχουν ήδη πετύχει τη σύναψη και επικύρωση εξυγιαντικής συμφωνίας με τους πιστωτές τους πριν τεθεί σε ισχύ ο Ν. 4013/2011, στο πλαίσιο της εξυγιαντικής διαδικασίας του προϊσχύσαντος άρθρου 44 Ν. 1892/1990».
– «Πλέον τούτων, […] πρέπει, κατ’ εφαρμογή του κανόνα «in dubio pro mitiore», να γίνει δεκτό, ότι η πιο πάνω νέα ευμενέστερη ποινική διάταξη πρέπει να ισχύσει και ως προς την προμνημονευόμενη παλαιότερη εξυγιαντική διαδικασία, διότι θα ήταν απαράδεκτο να γίνεται ανεκτή από την έννομη τάξη η τιμώρηση όμοιων πράξεων, που έτυχε απλά να τελεσθούν προ της θεσπίσεως του Ν. 4013/2011 και οι οποίες υπό την ισχύ του μπορούσαν να τελούνται ατιμωρητί από πρόσωπα, που περιέρχονται στην ίδια ακριβώς θέση και κατάσταση».
– «τυχόν συσταλτική ερμηνεία της άνω ποινικής ρυθμίσεως του άρθρου 106η παρ.3 εδ. β’ του Πτωχευτικού Κώδικα, όπως ίσχυε μετά το άρθρο 12 Ν. 4013/2011, με σκοπό τον αποκλεισμό της εφαρμογής της υπέρ των επιχειρηματιών ή των νόμιμων εκπροσώπων των επιχειρήσεων, που έχουν συνάψει εξυγιαντικές συμφωνίες με βάση το προϊσχύσαν νομικό καθεστώς του άρθρου 44 Ν. 1892/1990, έρχεται σε αντίθεση και με τις θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές της ίσης μεταχειρίσεως και της αναλογικότητας (άρθρ. 4 και 25 του Συντάγματος)».
– «η έλλειψη ρητής αντίθετης μεταβατικής προβλέψεως στις νέες διατάξεις του Πτωχευτικού Κώδικα περί του ότι η εξάλειψη του αξιοποίνου των συγκεκριμένων αδικημάτων θα ισχύει μόνο για το μέλλον ή μόνο για τις εφεξής συναπτόμενες εξυγιαντικές συμφωνίες, συνεπάγεται, ότι το διαχρονικό δίκαιο της εξεταζόμενης ποινικής διατάξεως του άρθρου 106η παρ.3 εδ. β’ του νέου Πτωχευτικού Κώδικα, όπως ίσχυε μετά το άρθρο 12 Ν. 4013/2011, δεν μπορεί παρά να καθορίζεται δεσμευτικά και απόλυτα από την αρχή του ηπιότερου νόμου, που αποτυπώνεται στο άρθρο 2 παρ. 1 του Π.Κ.».